Στεφανιαία Νόσος

Η στεφανιαία νόσος είναι ο πιο συχνός τύπος καρδιακής νόσου παγκοσμίως και θεωρείται μία από τις πρώτες αιτίες θανάτου στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.

​

Τι είναι η στεφανιαία νόσος;

 

Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι αυτές που αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τη λειτουργία του. Όταν η διάμετρος των στεφανιαίων αγγείων ελαττωθεί, έχουμε ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή οξυγόνωση του μυοκαρδίου. Αυτή εκδηλώνεται συνήθως με πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή άλλα συμπτώματα. Η στένωση συνήθως προκαλείται με την προοδευτική συσσώρευση αθηρωματικού υλικού (πλάκα) στις αρτηρίες, το οποίο επί της ουσίας είναι η επικάθιση λιπαρών ουσιών, όπως χοληστερίνη και άλλα προϊόντα του μεταβολισμού των κυττάρων, στα τοιχώματα των αγγείων.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα;

 

Η απόφραξη των αρτηριών είναι μια διεργασία που αναπτύσσεται σε βάθος χρόνου, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να μην είναι εμφανή στα πρώτα στάδια. Για πολλούς ανθρώπους, δυστυχώς, η πρώτη ένδειξη της νόσου είναι η καρδιακή προσβολή. Όσο η πλάκα συνεχίζει να εναποτίθεται στις αρτηρίες, ενδέχεται να εμφανιστούν και τα κάτωθι σημάδια και συμπτώματα:

 

- Πόνος στο στήθος (στηθάγχη) - ο πάσχων αισθάνεται πίεση ή σφίξιμο στην καρδιά. Η στηθάγχη γενικά προκαλείται από σωματικό ή συναισθηματικό στρες και ο πόνος υποχωρεί λίγα λεπτά μετά τη διακοπή της στρεσογόνου κατάστασης.

 

- Δυσκολία στην αναπνοή - όταν η καρδιά δεν μπορεί να διοχετεύσει επαρκή ποσότητα αίματος στο σώμα, τότε εμφανίζεται δυσκολία στην αναπνοή και κόπωση, ιδιαίτερα δε σε έντονες δραστηριότητες

 

- Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου- μία εντελώς αποφαγμένη στεφανιαία αρτηρία δύναται να προκαλέσει έμφραγμα, που συνοδεύεται από πόνο στο στήθος, ζαλάδα, ναυτία.

 

Αίτια της νόσου

 

Η στεφανιαίας νόσος θεωρείται ότι ξεκινά με βλάβη ή τραυματισμό στο εσωτερικό στρώμα μιας στεφανιαίας αρτηρίας, μερικές φορές ήδη από την παιδική ηλικία. Η ζημιά μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως:

 

- υψηλή αρτηριακή πίεση

 

- υψηλή χοληστερίνη

 

- διαβήτης - κάπνισμα

 

- παχυσαρκία

 

- μη τακτική σωματική άσκηση

 

Παράγοντες κινδύνου

 

Μεταξύ των παραγόντων κινδύνου για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου συμπεριλαμβάνονται:

 

- Η ηλικία: Όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να εμφανίσει κάποιος βλάβη στις αρτηρίες.

 

- Το φύλο: Η νόσος τείνει να εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες, ωστόσο ο κίνδυνος για τις γυναίκες αυξάνεται σημαντικά μετά την εμμηνόπαυση.

 

- Το οικογενειακό ιστορικό: Όταν υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων, αυξάνει ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο, ειδικά αν ένα μέλος της οικογένειας εμφάνισε πρόβλημα σε νεαρή ηλικία.

 

- Το υψηλό επίπεδο χοληστερόλης στο αίμα: Το υψηλό επίπεδο χοληστερόλης στο αίμα αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού αθηρωματικών πλακών και αθηροσκλήρωσης στις στεφανιαίες αρτηρίες. Η χοληστερόλη είναι επικίνδυνη όταν ο αθηρωματικός δείκτης είναι πάνω από το 3,5. Αθηρωματικός δείκτης είναι το κλάσμα ολικής χοληστερόλης προς “καλή” χοληστερόλη. Η υψηλή χοληστερόλη προκαλείται όταν ένα άτομο καταναλώνει πλούσια σε χοληστερόλη κορεσμένα λιπαρά στη διατροφή του. Σε πολλές περιπτώσεις η αυξημένη χοληστερόλη δεν είναι αποτέλεσμα διατροφής αλλά γενετικής προδιάθεσης.

 

- Το κάπνισμα: Η συνήθεια αυτή αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και καρδιοπάθεια. Ακόμη και το παθητικό κάπνισμα, είναι δυνατό να αυξήσει τον κίνδυνο. Η νικοτίνη καθώς και το μονοξείδιο του άνθρακα και πολλές άλλες ουσίες από τον καπνό ασκούν πίεση στην καρδιά κάνοντάς την να δουλεύει γρηγορότερα. Επίσης, βλάπτουν τα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών και αυξάνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης. Με το κάπνισμα αυξάνεται πολύ σοβαρά ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα.

 

- Η υπέρταση: Η μη ελεγχόμενη υπέρταση μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε σκλήρυνση και πάχυνση των αρτηριών σας και στένωση του αυλού μέσω του οποίου διέρχεται το αίμα.

 

- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης: Ο διαβήτης σχετίζεται με τη στεφανιαία νόσο, καθώς ειδικότερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ έχει κοινούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης, όπως η παχυσαρκία και η υπέρταση.

 

- Η παχυσαρκία: Το υπερβολικό βάρος επιδεινώνει τους παράγοντες κινδύνου.

 

- Ανθυγιεινή διατροφή: Η κατανάλωση πάρα πολύ φαγητού που έχει υψηλές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών, trans λιπαρών, αλατιού και ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.

 

- Η έλλειψη σωματικής άσκησης: Η έλλειψη άσκησης σχετίζεται τόσο με την ίδια τη στεφανιαία νόσο όσο και με τους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξής της.

 

- Το έντονο άγχος: Το ανεξέλεγκτο και έντονο άγχος μπορεί να βλάψει τόσο την υγεία της καρδιάς σας όσο και τη σωματική σας υγεία γενικότερα.

 

Όταν οι παράγοντες κινδύνου που συντρέχουν για έναν συγκεκριμένο ασθενή είναι περισσότεροι του ενός, τότε αυξάνεται περισσότερο ο κίνδυνος να εμφανίσει αυτός ο ασθενής στεφανιαία νόσο. Επίσης, η ύπαρξη ενός παράγοντα κινδύνου μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη και ενός δεύτερου, π.χ. η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη διαβήτη τύπου ΙΙ και υπέρτασης. Επιπλέον, η νόσος ενδέχεται να εμφανιστεί χωρίς κάποιον από τους κλασικούς παράγοντες.

 

Ερευνητές μελετούν άλλους πιθανούς παράγοντες κινδύνου, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:

 

- Υπνική άπνοια: η απότομη πτώση στα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα που εμφανίζονται κατά τη διάρκειας της υπνικής άπνοιας αυξάνει την αρτηριακή πίεση και είναι πιθανόν αυτό να οδηγήσει σε στεφανιαία νόσο.

 

- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων

 

- Ομοκυστεΐνη: η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο βρίσκεται στο σώμα μας και βοηθά στην παραγωγή πρωτεΐνης και την διατήρηση των ιστών. Ωστόσο, υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης έχουν κατηγορηθεί για αύξηση κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου

 

- Αυτοάνοσα νοσήματα: κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο ερυθηματώδης λύκος έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αθηροσκλήρωσης.

 

Θεραπεία

 

Με τη συνεχή πρόοδο της σύγχρονης καρδιολογίας, η στεφανιαία νόσος είναι μια κατάσταση εν πολλοίς αντιμετωπίσιμη αν όχι θεραπεύσιμη. Στο επίπεδο των φαρμάκων συνεχώς νέες ουσίες προστίθενται στο θεραπευτικό οπλοστάσιο των καρδιολόγων, ουσίες που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα των ασθενών αλλά και το σημαντικότερο, παρατείνουν και την επιβίωσή τους. Ακόμα όμως πιο εντυπωσιακή είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην επεμβατική καρδιολογία η οποία με την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών και τη χρήση των πλέον σύγχρονων μπαλονιών και μεταλλικών ελασμάτων (stents), μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά.

 

Για όσους η φαρμακευτική αγωγή και η αγγειοπλαστική δεν είναι αρκετές για τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, η αορτοστεφανιαία παράκαμψη, το γνωστό σε όλους by-pass, παραμένει μια εξαιρετική και ριζική θεραπευτική επιλογή, χωρίς άξιες λόγου επιπλοκές. Γενικά η στεφανιαία νόσος είναι μία ύπουλη πάθηση που απαιτεί συνεχή ευαισθητοποίηση και εγρήγορση τόσο από την πλευρά του πάσχοντος, όσο και από την πλευρά του θεράποντος ιατρού. Η νόσος δεν προειδοποιεί πάντα, συνήθως εκδηλώνεται αιφνίδια και είναι δυνητικά θανατηφόρα. Ωστόσο με τακτικό τσεκάπ και πρόληψη στα πλαίσια ενός υγιεινού τρόπου ζωής, είναι εφικτή τόσο η μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης της νόσου όσο και η έγκαιρη διάγνωση με σκοπό τον περιορισμό της και κατά συνέπεια αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης.